Wielki post o Wielkim Poście – Święta Wielkanocne na Sycylii

Lutowy, piątkowy wieczór na warszawskim Powiślu. Spotykam się z Joanną, przyjaciółką naszego bloga „Jednym słowem” i Piotrem – jego współautorem. Tematem spotkania jest moja ukochana Sycylia, moja terra natia (miejsce, w którym się urodziłem). Piotr wybiera się na Sycylię w najbliższe Święta Wielkanocne [1]. Otwiera ogromną mapę wyspy i zaczynamy nasze spotkanie. Joanna i Piotr mają mnóstwo pytań, ale ja niestety nie jestem przygotowany. Wstyd! Od kiedy skończyłem 18 lat, zamieszkałem w Rzymie i często nie miałem czasu na wakacje w moich rodzinnych stronach, w mojej terra natia [2].

Na początku mówię, że w tym regionie, zresztą jak na terenie całych Włoch, nie ma symbolicznej dla Polski święconki (może zwyczaj ten istniał w bardzo dawnych czasach, nie jestem jednak pewien), ale w czasie Świąt – tak jak w Polsce – dekoruje się Groby Pańskie (po włosku sepolcri).

Podczas rozmowy z Piotrem, przychodzi mi na myśl wspomnienie z dzieciństwa – procesja w Wielki Piątek w Mesynie, tzw. Barette [3]. Chciałbym uspokoić czytelników bloga, psychoterapeuta powiedział mi, że te wspomnienia z przeszłości są normalne dla faceta po czterdziestce 🙂 . Barette to procesja odbywająca się w Wielki Piątek, podczas której uczestnicy niosą platformy z figurami upamiętniającymi Mękę Chrystusa. Tradycja sięga XV wieku. Mam nadzieję, że wideo dokładnie odzwierciedla atmosferę panującą na tej procesji: www.youtube.com/watch?v=k3-1mCPYfTw. Miny moich rodaków są po prostu bezcenne! 🙂

Spotkanie z Joanną i Piotrem powoli dobiega końca, żegnam się i obiecuję, że resztę informacji prześlę im drogą mailową.

Po powrocie do domu zabieram się do szukania w Internecie informacji o obrzędach Wielkiego Tygodnia na Sycylii. Poniżej podaję linki:

Prawie w każdej miejscowości organizowane są w tym okresie uroczystości. Wiele z nich, (jak np.  Barette w Mesynie), pochodzi z okresu hiszpańskiej obecności na Sycylii, ale nie brakuje innych tradycji, jak ta związana z Kościołem prawosławnym, gdzie praktykuje się obrzęd grecko-prawosławny. We Włoszech dzieje się tak we wspólnocie w Piana degli Albanesi w prowincji Palermo. Jest to enklawa, która skupia potomków chrześcijan, wygnanych z Albanii w drugiej połowie XV w., w czasach imperium ottomańskiego, które zagrażało chrześcijaństwu na Półwyspie Bałkańskim. Znaleźli oni schronienie właśnie tu, w Italii. Do dzisiaj zachowują język i tradycje swoich przodków. W uroczystości liturgicznej używa się zarówno języka greckiego jak i albańskiego, a w Wielkim Tygodniu świętuje się Java i Madhe.

Chciałbym jeszcze wspomnieć o Processione dei Misteri (Procesja Tajemnic), która odbywa się w Trapani od godz. 14:00 w Wielki Piątek i trwa prawie dwadzieścia cztery godziny. Jest to najdłuższy i zarówno jeden z najstarszych obrzędów religijnych we Włoszech.

Processione dei Misteri w Trapani: www.youtube.com/watch?v=2NVKxZyJXCE

Kończąc mój email do Piotra, myślę, że tradycje wielkanocne we Włoszech są równie niezwykłe jak te w Polsce. Dobrze, że nadal istnieją. Mam szacunek do tego, co je symbolizuje i ciekawi mnie ich historia. Ale też pamiętam, że Wielki Post to nie tylko mój wpis na blogu. Dobrze jest chwilę się nad tym zastanowić, pomyśleć o innych i może coś dla nich zrobić. Zresztą nie tylko w tym czasie …

[2]: Terra natia = miejsce narodzin.

[3]: Termin Barette nawiązuje do czasów pierwszych procesji religijnych, podczas których niesiono obraz Matki Boskiej Bolesnej (Madonna Addolorata), a za nim niewielkie trumny (trumna to po włosku bara, a końcówka -ette to zdrobnienie).

Dzisiaj w wielkotygodniowej procesji nie ma już trumien. Przedstawiane są fragmenty Pasji Chrystusa. Pozostała jednak nazwa Barette.