Włoski czasownik FARE – James Błąd – Część 13

Nawet najlepsza metoda nauki włoskiego nie zawsze pozwala na poznanie idiomatycznych zwrotów używanych na co dzień przez Włochów. Czasownik fare należy do najczęściej pojawiających się we włoskich idiomach. James Błąd w tym odcinku pokaże kilka przykładów.

Podstawowym znaczeniem fare jest „zrobić/robić”; wymawiamy go tak jak piszemy.

Nie zdziwcie się jednak, jeżeli spotkacie skróconą formę far. Używana jest dla uzyskania lepszej melodii zdania. Dla Włocha zdanie bez melodii nie brzmi jak włoskie zdanie.

Zapoznajcie sie z kilkoma idiomami…

Przypomnijcie sobie 11. odcinek James Błąda. Jak już wspomnieliśmy, „brać prysznic” po włosku tłumaczymy fare la doccia. Możemy używać także formy zwrotnej farsi la doccia.

Jeżeli w odpowiedzi na zaproszenie słyszymy: ho da fare to znaczy, że osoba przez nas zaproszona jest zajęta:

Stasera vado al cinema. Vieni con me? = Dziś wieczorem idę do kina. Pójdziesz ze mną?

Non posso, ho da fare. = Nie mogę, jestem zajęty/a

Podobnie jak w zwrocie poniżej:

Utalentowana włoska piosenkarka Giorgia w jednej ze swoich piosenek używa zwrotu „C’è da fare” czyli „jest (wiele) do zrobienia”. Posłuchajcie utworu i postarajcie się zapamiętać ten idiom. Tego trzeba słuchać na maksa! 🙂 Video.

Po włosku mówimy pranzare jeść obiad (pranzo), cenare jeść kolację (cena), natomiast aby powiedzieć „jeść śniadanie” musimy użyć czasownika fare w zwrocie fare colazione. Przypomniałem sobie właśnie jak jedna z moich uczennic podczas lekcji opowiadała o  swoim dniu: „Stamattina ho fatto colazione” (dzisiaj rano zjadłam śniadanie), a ja zapytałem ją „Con?”, mając na myśli „Co jadła?”; ona  zrozumiała „Z kim?” i zaczerwieniona odpowiedziała: „Sama!” 🙂 .

Jak zwykle zapraszam do komentowania.

Salvatore De Bello

Far d’ogni erba un fascio. = Przenośnie: wsadzić wszystko do jednego worka.

Fare parte di = Stanowić część – np.: Questa canzone fa parte dell’ultimo album di Eros Ramazzotti = Ta piosenka jest częścią ostatniego albumu Erosa Ramazzotti.

Far rima – np.: Cuore fa rima con amore. = Po włosku słowa „serce” i „miłość” rymują się. ♥

Chi ha fatto trenta può fare anche trentuno lub abbiamo fatto trenta, facciamo trentuno. = Skoro zrobiliśmy już tyle, możemy zrobić jeszcze trochę więcej.

Fare a meno di qualcosa = obyć się bez czegoś – np.: La mattina non posso fare a meno di un caffè. = Rano nie mogę obejść się bez kawy. Non posso fare a meno di te! = Nie mogę żyć bez Ciebie!

Fare caso [a qualcosa] / Farci caso = Zwracać uwagę na… – np.: Non ci avevo fatto caso che era già così tardi = Nie zdałem sobie sprawy, że już tak późno.

Far vedere [qualcosa] [a qualcuno] = Pokazać [coś] [komuś] – np.: Ti vorrei far vedere il mio quadro. = Chciałbym pokazać Ci mój obraz. Uwaga! Włoch nigdy nie użyje w tym znaczeniu czasownika mostrare.

Far sentire / Far ascoltare [qualcosa] [a qualcuno] = Dać [coś] [komuś] do posłuchania – np.: Ti vorrei far sentire l’ultimo CD di Eros Ramazzotti. = Chciałbym dać Ci do posłuchania najnowszą płytę Erosa Ramazzotti.

Far sentire [qualcuno] in colpa = Sprawiać, że [ktoś] czuje się winnym– np.: Mi fai sentire in colpa. = Sprawiasz, że czuję się winny.

Far sentire / stare meglio [qualcuno] = Sprawiać, że [ktoś] czuje się lepiej.  – np.: Questa notizia mi ha fatto stare meglio. = Ta wiadomość sprawiła, że poczułem się lepiej.

Far capire [qualcosa] [a qualcuno] = Tłumaczyć[coś] [komuś] – np.: Vorrei farti capire la mia opinione. = Chciałbym wyjaśnić Ci mój pogląd.

Far credere [qualcosa] [a qualcuno] = Sprawiać, żeby [ktoś] uwierzył. – np.: Lui mi ha fatto credere di lavorare in banca. = Udawał, że pracuje w banku.

Far sapere = Dać znać – np.: Fammi sapere se ti interessa la mia offerta! = Daj znać czy jesteś zainteresowany moją ofertą.

Far stancare = Zmęczyć się czymś – np.: Questa situazione mi ha fatto stancare = Ta sytuacja mnie zmęczyła.

Far girare / voltare = Przyciągać uwagę  – np.: Con quel vestito Marta fa girare tutti. = W tej sukience wszyscy zwracają na Martę uwagę.

Fare nuoto / aerobica, itd. = Uprawiać sport lub coś innego 😉 – np.: Il medico mi ha suggerito di fare un po’ di nuoto. = Lekarz zalecił mi pływanie.

Fare in tempo a = Zdążyć na czas – np.: Non ho sentito la sveglia e non ho fatto in tempo a prendere il treno delle 8. = Nie usłyszałem budzika i nie zdążyłem na pociąg o ósmej.

Fare / formulare ipotesi = Przypuszczać – np.: Non vorrei fare un’ipotesi sbagliata… = Nie chciałbym się mylić w moim przypuszczeniu.

Far festa / Festeggiare = Imprezować – np.: Hai superato l’esame, dobbiamo festeggiare! = Zdałeś egzamin, musimy to oblać!

Fare le ore piccole = Późno wracać do domu / późno iść spać – np.: Ieri notte ho fatto le ore piccole. = Wczoraj późno poszedłem spać.

Far conto di = Mieć zamiar – np.: Tu facevi conto di partecipare alla maratona di Varsavia? = Czy miałeś zamiar wziąć udział w maratonie warszawskim?

Far finta di = Udawać – np.: Ho fatto finta di essere sorpreso. = Udałem zdziwienie.    Far finta di niente = Udawać, że nic się nie stało.

Fare [qualcosa] di testa propria = Robić coś po swojemu – np.: Ti do molti consigli, ma tu fai sempre di testa tua. = Daję ci zawsze dużo rad, a ty i tak robisz po swojemu.

Far sì che / fare in modo che = Sprawiać że/ Powodować że / Przyczyniać się do czegoś – np.: La sua presenza ha fatto sì che si raggiungesse l’accordo. = Jego obecność sprawiła, że osiągnęliśmy porozumienie.

Far buon viso a cattivo gioco. = Robić dobrą minę do złej gry.

Fare tardi  = Spóźniać się – np.: Stamattina ho fatto tardi. = Dzisiaj rano spóźniłem się.

Fare presto =  Pospieszać kogoś – np.: Fate presto, che perdiamo il treno! = Pospieszcie się bo ucieknie nam pociąg.

Fare una buona/bella figura = Robić dobre wrażenie – np.: Per fare (una) bella figura ho portato a Marta un regalo. = Żeby zrobić dobre wrażenie przyniosłem Marcie prezent.

Fare una cattiva figura = Zrobić gafę – np.: Ieri ho fatto una cattiva figura. = Wczoraj zrobiłem gafę.

Fare orecchie da mercante = Udawać, że się czegoś nie słyszy.

Fare la spesa = Robić zakupy codzienne (np. spożywcze itd.)

Fare spese = Fare shopping = Robić zakupy (np. odzież, prezenty itd.)

Fare una telefonata = Zadzwonić

Tra il dire e il fare c’è di mezzo il mare = Łatwiej cos powiedzieć, niż zrobić.

Farsi da parte = Usunąć się (także w znaczeniu przenośnym) – np.: Quando ho saputo della tua candidatura a sindaco io mi sono fatto da parte. = Kiedy dowiedziałem się, że kandydujesz na burmistrza, zrezygnowałem.

Farsi vivo = Dać znać – np.: Se vieni a Varsavia, fatti vivo! = Daj znać jak będziesz w Warszawie!

Podobnie: Farsi sentire Dać znać – np.: Se vieni a Varsavia, fatti sentire! = Daj znać jak będziesz w Warszawie!

Farsi gli affari propri = Nie wtrącać się – np.: Fatti gli affari tuoi! = Nie wtrącaj się!

Farsi aiutare [da qualcuno] = Prosić o pomoc – np.: Per finire in tempo il bilancio mi sono fatto aiutare da Paolo. = Aby skończyć bilans na czas poprosiłem pomoc Pawła.

Farci l’abitudine = Przyzwyczaić się do… – np.: Mi sono fatto l’abitudine di bere un caffè la mattina = Przyzwyczaiłem się do picia porannej kawy.

Farcela = Odnieść sukces – np.: Ce l’ho fatta = Udało mi się

PRESENTE  (CZAS TERAŹNIEJSZY) *

Io faccio

Tu fai

Lui/Lei fa

Noi facciamo

Voi fate

Loro fanno

PASSATO PROSSIMO  (CZAS PRZESZŁY DOKONANY) *

Io ho fatto

Tu hai fatto

Lui/Lei ha fatto

Noi abbiamo fatto

Voi avete fatto

Loro hanno fatto

* io=ja, tu=ty, lui=on, lei=ona, Lei=Pan/Pani, noi=my, voi=wy, loro=oni/one