Liczebniki główne i porządkowe po włosku
Opublikowane według Salvatore De Bello w Narzędzia języka włoskiego · wtorek 11 Paz 2022
Tags: nauka włoskiego, Liczebniki po włosku
Tags: nauka włoskiego, Liczebniki po włosku
W tym poście dowiesz się jak pisać i wymawiać liczby po włosku. Ponadto pokażę Ci jak posługiwać się liczbami głównymi i porządkowymi.
Jeżeli chcesz, możesz wydrukować tabelki z liczbami, albo zapisać plik w formacie .pdf.
Liczebniki główne po włosku
Liczebniki główne, po włoku nazywamy numeri cardinali (liczebniki kardynalne). Niektórzy mówią, że język włoski jest łatwy, ale doskonale wiem, że tak nie jest 😊.
Na szczęście jednak przy liczebnikach głównych zasady są prostrze niż w języku polskim, bo nie odmieniamy ich przez przypadki i rodzaje. Np.: 2 mówimy zawsze „due”; nie jak po polsku: „dwa”, “dwie”, “dwaj”, “dwoje”, „dwojga” … tak jak w piosence „Bo do tanga trzeba dwojga” 😊. W związku z tym po włosku powiemy: due caffè (rodzaj męski), due torte (rodzaj żeński).
Po włosku gdy używamy liczebnika 1 przed rzeczownkiem odmienamy go według zasad dotyczących rodzajników określonych. Dla form rodzaju żeńskiego używamy „una” przed rzeczownikami zaczynającymi się na spółgłoskę (np.: una ragazza - dziewczyna) a „un’ ” przed słowami zaczynającymi się na samogłoskę (np. un’amica - przyjaciółka). Przed rzeczownikami rodzaju męskiego zwykle używamy rodzajnika nieokreślonego „un”. Natomiast rodzajnik nieokreślony „uno” występuje tylko przed rzeczownikami zaczynającymi się na litery:
• „z” (np. „uno zaino” czyli „plecak”);
• „s” + spółgłoska (np. „uno specchio” czyli lustro);
• „pn” (np. „uno pneumatico” czyli „opona”);
• „ps” (np. „uno psicologo”);
• „x” (np. „uno xilofono” czyli „ksylofon”);
• „y” (np. „uno yogurt”);
• „gn” (np. „uno gnocco” czyli „kopytko”).
Zobacz post Włoskie rodzajniki nieokreślone. Zobacz także posty: Un momento Vs. Uno momento - James Błąd - Część 7 i Un momento, per favore - James Błąd - Część 22.
Poniższa tabela przedstawia liczebniki od 1 do 99:
Liczebniki składające się z kilku elementów są pisane razem. Np.: 22 ventidue.
Dziesiątki tracą samogłoskę przed liczbami „jeden” i „osiem”. Poniżej przykłady liczby 21 (ventuno) i 28 (ventotto):
Cyfra 3 „tre” jest napisana bez końcowego akcentu gdy występuje samodzielnie, natomiast liczby zawierające 3 są pisane z akcentem. Np. : ventitré, trentatré, quarantatré, cinquantatré, itp.
Poniższa tabela przedstawia liczebniki od 100 do 900:
Liczebniki składające się z kilku elementów są pisane razem. Np.: 622 seicentoventidue. Jeśli chodzi o liczbę 100, cento, gdy drugi element zaczyna się samogłoską zachowujemy końcowkę „o” w „ cento”, w związku z tym: 101 centouno, 108 centootto, 111 centoundici, 180 centottanta. Rzadko używane są formy: (101 centuno, 108 centotto, 111 centundici).
Poniższa tabela przedstawia liczebniki od 1000 do 9000:
Jeśli chodzi o liczbę 1000, mille, gdy drugi element zaczyna się samogłoską zachowujemy końcowkę „e” w „mille”, w związku z tym: 1001 milleuno, 1008 milleotto, 1080 milleottanta, itd.
Od 2000 używamy formy „mila”. Będzie to zatem 2000 = duemila, 3000 = tremila, 4000 = quattromila, itd.
Poniższa tabela przedstawia liczebniki od 10000 do 90000:
Przed 1.000.000, używamy „un” a nie „uno” (zob. post Włoskie rodzajniki nieokreślone): un milione. Tak jak już wspomniano wcześniej, liczby złożone do miliona zapisuje się razem, natomiast zaczynając od miliona, liczby są zapisywane osobno. Poniżej kilka przykładów:
1.000.000 un milione
1.100.000 un milione centomila
1.250.000 un milione duecentocinquantamila
1.760.000 un milione settecentosessantamila
2.000.000 due milioni
3.000.000 tre milioni
Liczebniki porządkowe po włosku
Liczebniki porządkowe (numeri ordinali) są przymiotnikami. W związku z tym odmienamy je według rodzaju i liczby rzeczownika, które im towarzyszą i stosujemy przed nimi odpowiednie rodzajniki określone. Np.:
• (i) primi piatti (rodzaj męski – liczba mnoga) – pierwsze dania;
• la prima volta (rodzaj żeński liczba pojedyncza) – pierwszy raz;
• le prime cinque squadre classificate (rodzaj żeński liczba mnoga) – pięć najlepszych drużyn w rankingu.
Liczebniki porządkowe od 1 do 10 odmieniają się tak jak przedstawiono w poniższej tabeli. Liczebniki porządkowe od 11 tworzymy poprzez dodanie końcówki –esimo do liczebnika głównego:
Zastosowanie liczebników po włosku
Daty
Aby dowiedzieć się jak odpowiedzieć na pytanie „Che giorno è oggi?” przeczytaj post Jaki dziś dzień? - po włosku.
Rok
Rok jest zwykle zapisywany pełnymi liczbami jako „1968”. Można go jednak skrócić i poprzedzić apostrofem, gdy jest jasne, o który rok chodzi. Np.: I movimenti studenteschi del ‘68. - Ruchy studenckie w 1968 roku.
Gdy wskazujemy tylko rok, musimy użyć przyimka „nel” [in + il]. Np.: La DB Italia è stata fondata nel 2009 (duemilanove). – Firma DB Italia została założona w 2009 roku.
Kiedy chcemy wskazać miesiąc i rok używamy jednego z następujących przykładów:
1. La DB Italia è stata fondata nel 2009 (duemilanove), a marzo. – Firma DB Italia została założona w 2009 roku, w marcu.
2. La DB Italia è stata fondata nel marzo del 2009 (duemilanove). – Firma DB Italia została założona w marcu w 2009 roku.
Kiedy mówimy o dekadzie, musimy użyć liczebników głównych (numeri cardinali) oznaczających dekadę, pisanych z wielkiej litery. Np.: Gli anni Sessanta ( ’60) furono bellissimi. - Lata 60. były piękne.
Idiomy ze słowem „liczba”
Dare i numeri: wariować, mówić od rzeczy
Avere dei numeri (avere tutti i numeri): mieć wszystko co trzeba
Wymowa liczebników po włosku
Klikając na podane linki zapoznasz się z poprawną wymową liczebników po włosku:
Jak zwykle zapraszam do komentowania. Lajkuj i śledź nas na TikTok'u, na Facebook’u i na Instagram’ie.
Salvatore De Bello
DB Italia – Język włoski z native speakerem
Nie ma jeszcze żadnych recenzji.