Skuteczna nauka włoskiego poprzez poznawanie włoskich tradycji i obyczajów
Cannoli siciliani alla ricotta
Pisząc o karnawale we Włoszech (Mój karnawał), wspominałem także o niektórych, typowych dla tego okresu słodyczach. Sam mogę się bez nich obejść (to tak na wszelki wypadek, gdybyście chcieli mnie kiedyś zaprosić na obiad 🙂 ), ale dla cannoli siciliani chętnie robię wyjątek. Tym bardziej że mimo karnawałowych skojarzeń, na Sycylii można je kupić przez cały rok.
Oczywiście, mówię tu o PRAWDZIWYCH sycylijskich cannoli. W mojej rodzinnej Mesynie [1], w ulubionej cukierni, cannoli kuszą przechodniów, pięknie ułożone w sklepowej witrynie. Jednak, w odróżnieniu od innych miejsc we Włoszech, w m o j e j cukierni, rurki napełniane są słodkim kremem dopiero przed zakupem.
Są doskonałe. I nic dziwnego skoro już w 70 r. p.n.e. Marek Tuliusz Cyceron [2] tak opisywał ten przysmak: “Tubus farinarius, dulcissimo, edulio ex lacte factus” (Rurka upieczona z mąki zmieszanej z mlekiem, o cudownej słodyczy).
W dialekcie sycylijskim słowem cannolo lub cannolu określa się … wylewkę, przez którą wypływa woda z kranu, co nawiązuje zapewne do kształtu słodkiej rurki. Etymologicznie zaś słowo wywodzi się od trzciny, po włosku canna (Arundo donax), której dawniej używano do uformowania ciasta w kształcie rurki.
Początków cannoli można się doszukiwać w czasach panowania Arabów na Sycylii (lata 827 –1091). Według legendy, wymyślono je w Kalt El Nissa (co po arabsku oznacza Zamek Kobiet), czyli dzisiejszej miejscowości Caltanissetta, która obfitowała w haremy saraceńskich emirów. Pod ich nieobecność kobiety zajmowały się przygotowaniem dań i wyszukanych słodyczy. To im – podobno – zawdzięczamy przepis na cannoli.
Według innej legendy, słodkie rurki po raz pierwszy upiekły zakonnice z klasztoru klauzurowego z okolic Caltanissetty. Z okazji karnawału mniszki przygotowały chrupiące rurki napełnione kremem z ricotty i cukru, z dodatkiem kawałków czekolady i kruszonych migdałów.
Jeżeli będziecie na Sycylii, koniecznie skosztujcie wyśmienitych cannoli ! Zanim się jednak tam wybierzecie, podaję kilka przepisów na sycylijskie cannoli własnej roboty.
A Wy jakie słodycze lubicie najbardziej? Napiszcie do nas!
Salvatore De Bello
[1] Mesyna – gmina na Sycylii licząca 240.725 mieszkańców, położona w pobliżu Capo Peloro, najbardziej wysuniętego na północ krańca wyspy, nad Cieśniną Mesyńską. Port, do którego zawijają liczne promy z Półwyspu Apenińskiego; pierwszy pod względem liczby pasażerów, szósty pod względem ruchu promów turystycznych.
[2] Marek Tuliusz Cyceron – adwokat, polityk, pisarz, orator i filozof rzymski (ur. Arpino, 3 stycznia 106 r. p.n.e. – zm. Formia, 7 grudnia 43 r. p.n.e.)
I cannoli siciliani
Ho già parlato del carnevale in Italia nel post “Il mio carnevale”, nel quale accennavo ad alcuni dolci tipici di questo periodo. Non sono un fan dei dolci in genere (ve lo dico qualora decideste di invitarmi a pranzo 🙂 ), ma per i cannoli siciliani faccio volentieri un’eccezione. Nonostante i cannoli siciliani siano associati per tradizione al Carnevale, si possono trovare tutto l’anno.
Ovviamente per cannoli siciliani intendo i VERI cannoli siciliani. Quando vado a Messina [1], la mia città natale, nella mia pasticceria preferita, i cannoli non si trovano esposti in vetrina, come succede in altri posti anche in Italia, ma vengono riempiti al momento.
In uno scritto del 70 a.C. Marco Tullio Cicerone [2] definì il cannolo siciliano: “Tubus farinarius, dulcissimo, edulio ex lacte factus”, cioè “Tubo farinaceo fatto di latte per un dolcissimo cibo”.
In dialetto siciliano con la parola “cannolo”, o “cannolu”, si chiama la cannula del rubinetto dove scorre l’acqua e si riferisce alla forma di questi dolci e deriva dal nome della pianta “canna” (Arundo donax), che una volta si usava per dare la forma alla “scorcia” (la cialda) dei cannoli.
Le origini risalirebbero alla dominazione araba in Sicilia (dall’827 al 1091), infatti secondo una leggenda, l’invenzione dei cannoli sarebbe avvenuta a “Kalt El Nissa” (in arabo “Castello delle donne”), l’odierna Caltanissetta, che era sede di numerosi harem di emiri saraceni. Le donne, durante le assenze degli emiri, si dedicavano alla preparazione di cibi e dolci elaborati ed a loro dovremmo appunto la ricetta dei cannoli.
Un’altra leggenda narra che i cannoli siano stati preparati per la prima volta dalle suore di un convento di clausura nelle vicinanze di Caltanissetta. In occasione del Carnevale le monache avrebbero preparato un dolce composto da un involucro (“scorcia”), ripieno di una crema di ricotta e zucchero ed arricchito con pezzetti di cioccolato e granella di mandorle.
Se avrete la possibilità di andare in Sicilia non perdete l’occasione di provare questi dolci squisiti! Qui comunque riporto i link a delle ricette per preparare da soli i cannoli siciliani.
Quali sono i vostri dolci preferiti? Vi invito come al solito a lasciare un commento.
Salvatore De Bello